"Εκπαιδευτικός Κόσμος" : School Bullying Management Course No2

Πηγή: Η τεχνική της Ενεργητικής Ακρόασης - KMOP Education Hub

Η τεχνική της Ενεργητικής Ακρόασης

Τι είναι η Ενεργητική Ακρόαση;

Η ενεργητική ακρόαση είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται στη συμβουλευτική και στην επίλυση διαφορών. Απαιτεί από τον ακροατή να είναι πλήρως συγκεντρωμένος με όλες του τις αισθήσεις, ώστε να είναι σε θέση να κατανοήσει, να ανταποκριθεί και να θυμάται τι έχει ειπωθεί. Με αυτόν τον τρόπο ο σύμβουλος είναι σε θέση να συνοψίσει ή να παραφράσει τα λόγια του ομιλητή, αντανακλώντας τα όσα ειπώθηκαν, δίνοντας έτσι το σαφές μήνυμα στον ομιλητή ότι αναπτύσσει μια πολύ ακριβή κατανόηση του μηνύματος του ομιλητή. Αυτός ο τύπος ακρόασης απαιτεί αμοιβαία κατανόηση μεταξύ ομιλητή και ακροατή.

Η τεχνική της ενεργητικής ακρόασης μπορεί εύκολα να ασκηθεί από όλους. Στην περίπτωσή μας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από δασκάλους/εκπαιδευτικούς και ενήλικα μέλη της οικογένειας που πρέπει να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους πιο αποτελεσματικά.

Η ακρόαση είναι το πιο βασικό στοιχείο των δεξιοτήτων διαπροσωπικής επικοινωνίας. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι ακρόασης που συναντώνται με μεγαλύτερη συχνότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων:

Ενημερωτική Ακρόαση (Ακούω για να Μάθω)
Κριτική Ακρόαση (Ακούω για να Αναλύσω και να Αξιολογήσω)
Θεραπευτική και Ενσυναισθητική Ακρόαση (Ακούω για να Κατανοήσω τα Αισθήματα και τα Συναισθήματα του/της Ομιλητή/-ριας).

Πηγή: PRACTICE. (2020). Module 4: Active Listening and Open Communication. [e-course]. https://practice-school.eu/part1/module4/

Η ακρόαση δεν αναφέρεται απλώς στην αίσθηση της ακοής, δηλαδή να ακούμε μόνο τα λόγια του συνομιλητή ή της συνομιλήτριάς μας. Η ενεργητική ακρόαση περιλαμβάνει την ικανότητα να ακούμε με προσοχή τον/την συνομιλητή/-ριά μας, χωρίς να τον επικρίνουμε, και να αναστοχαζόμαστε, καθώς και την ικανότητα να ακούμε χρησιμοποιώντας όλες μας τις αισθήσεις. Σύμφωνα με την ποιήτρια Alice Duer Miller, «η ακρόαση νοείται ως η εκδήλωση ζωηρού, ανθρώπινου ενδιαφέροντος προς τα λεγόμενα του συνομιλητή μας».

Είναι σημαντικό να εστιάζουμε πλήρως την προσοχή μας στο άτομο με το οποίο συνομιλούμε χωρίς όμως να παραγνωρίζουμε τη σημασία των λεκτικών και μη λεκτικών μηνυμάτων.

Πηγή: PRACTICE. (2020). Module 4: Active Listening and Open Communication. [e-course]. https://practice-school.eu/part1/module4/

Τρόποι για να γίνεις ενεργητικός/-ή ακροατής/-ρια

Αν θέλετε να γίνετε ενεργητικοί/-ές ακροατές/-ριες, θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη τα λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα ενεργητικής ακρόασης που προαναφέρθηκαν. Άλλοι τρόποι ενεργητικής ακρόασης είναι οι εξής:

Να αποφεύγετε να επικρίνετε τα λεγόμενα του συνομιλητή ή της συνομιλήτριάς σας και βεβαιωθείτε ότι κατανοήσατε τι είπε.
Μην διακόπτετε τον συνομιλητή/-ρια και περιμένετε να ολοκληρώσει αν έχετε να πείτε κάτι.
Να αγνοείτε όποιους περισπασμούς.
Να παρέχετε θετική ανατροφοδότηση.
Να ακούτε τα λόγια του ομιλητή/-ριας με ενσυναίσθηση ώστε να μπορέσετε να κατανοήσετε την άποψή του.
Να κάνετε περίληψη και να επικεντρώνεστε στα κύρια σημεία του λόγου του/της συνομιλητή/-ριάς σας.
Μην ολοκληρώνετε την φράση του συνομιλητή/-ριάσ σας.
Τέλος, μην ξεχνάτε ότι η ενεργητική ακρόαση είναι μία δεξιότητα που μπορεί να βελτιωθεί με κατάλληλη εξάσκηση.

Πηγή: PRACTICE. (2020). Module 4: Active Listening and Open Communication. [e-course]. https://practice-school.eu/part1/module4/

Τρόποι για να γίνεις καλύτερος ακροατής/-ρια

Για να γίνεις καλύτερος/-η ακροατής/-ρια, διάβασε τις συμβουλές στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Lebow,H., I.(2021). Become a Better Listener: Active Listening. https://psychcentral.com/health/steps-to-better-communication-today

Ακρώνυμο SLANT

Το ακρώνυμο SLANT αντιπροσωπεύει μία τεχνική που ενθαρρύνει και υπενθυμίζει στους μαθητές να προσέχουν και να είναι ενεργοί στην τάξη. Η ίδια τεχνική μπορεί να λειτουργήσει ως μια καλή υπενθύμιση και για τους εκπαιδευτικούς.

Sit up straight

Καθίστε με ορθή στάση και όσο πιο κοντά γίνεται στον/στην ομιλητή/-ρια.
Listen

Ακούστε με τα μάτια, τα αυτιά και την καρδιά σας.
Ask

Κάντε και απαντήστε ερωτήσεις.
Nod

Κουνήστε καταφατικά το κεφάλι για να δείξετε ότι ακούτε.
Track

Ακολουθήστε τον/την ομιλητή/-ρια με το βλέμμα σας.

Πηγή: PRACTICE. (2020). Module 4: Active Listening and Open Communication. [e-course]. https://practice-school.eu/part1/module4/

Ενδιαφέρον Υλικό:

Για να κατανοήσετε καλύτερα την τεχνική, δείτε μερικά παραδείγματα εφαρμογής σε διαφορετικά πλαίσια:

Προσοχή, Παράφραση και Σύνοψη:

Το βίντεο αυτό είναι μία σύντομη προσομοίωση συμβουλευτικής συνεδρίας που επιδεικνύει τις βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες της προσοχής, της παράφρασης και της σύνοψης.

Διάρκεια: 00:06:52

Απαντώντας με Ενσυναίσθηση και Χρησιμοποιώντας Παύσεις

Αυτό το βίντεο είναι μια σύντομη, προσομοιωμένη συνεδρία συμβουλευτικής που επιδεικνύει τις βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες των ενσυναισθητικών απαντήσεων και της χρήσης της παύσης.

Διάρκεια: 00:06:16

Ενεργητική Ακρόαση: Παιχνίδι Ρόλων

Αυτό το βίντεο είναι μια σύντομη επίδειξη της τεχνικής της Ενεργητικής Ακρόασης.

Διάρκεια: 00:04:11

Παράδειγμα Ενεργητικής Ακρόασης

Σε αυτό το βίντεο, το άτομο που έχει τον ρόλο του ενεργού ακροατή:

1. Διευκρινίζει και αντανακλά τα συναισθήματα 2. Μιλάει λιγότερο και ακούει περισσότερο 3. Παραφράζει με αποτελεσματικούς τρόπους 4. Βοηθά το άτομο να ανακαλύψει μια λύση.

Διάρκεια:00:01:43