Μέθοδοι με και χωρίς τιμωρία
Τιμωρητικές και μη τιμωρητικές μέθοδοι παρέμβασης
Παρακολουθήστε αυτό το σύντομο βίντεο για να μάθετε για τις πειθαρχικές και μη πειθαρχικές μεθόδους.
Τι είναι προτιμότερο; Τι θα φέρει καλύτερα αποτελέσματα: η άσκηση πειθαρχίας στο σχολείο με τη χρήση τιμωρίας ή η χρήση προσεγγίσεων χωρίς τιμωρία;
"Πειθαρχικές" μέθοδοι
Η γενική προσέγγιση θα πρέπει να είναι η αποφυγή της τιμωρίας, εφόσον είναι δυνατόν.
Η αποτελεσματικότητα των "πειθαρχικών" μεθόδων
Στην πράξη φαίνεται ότι, γενικά, οι "πειθαρχικές μέθοδοι" στα σχολεία:
- Έχουν πολύ προσωρινά αποτελέσματα και είναι μάλλον επιφανειακές στη φύση τους.
- Επιδεινώνουν το πρόβλημα επειδή δημιουργούν μια τάση για εκδίκηση.
- "Μπαλώνουν" το πρόβλημα επειδή δεν αποκαλύπτεται η πραγματική του αιτία.
- Συχνά καθιστούν τους παραβάτες "ήρωες" στα μάτια των άλλων εφήβων -καθώς τολμούν να κάνουν ριψοκίνδυνα πράγματα.
- Αποθαρρύνουν τους μαθητές από το να καταγγέλλουν παραβατικές συμπεριφορές, αφού πιστεύουν ότι και οι ίδιοι θα κατηγορηθούν στη συνέχεια.
- Οι μαθητές αποθαρρύνονται να εμπιστεύονται τους δασκάλους τους και γενικά τους ενήλικες.
Εφαρμόζοντας "πειθαρχικές" μεθόδους
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν ποινές μπορεί να είναι απαραίτητες. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προειδοποιούν το παιδί και να του/της μιλούν με ειλικρίνεια.
Π.χ. "Δυστυχώς, πρέπει να σου πω ότι αν δεν σταματήσεις να το κάνεις αυτό, δεν θα έρθεις στη σχολική εκδρομή. Δεν βρίσκω άλλο τρόπο να σε σταματήσω από το να ενοχλείς το άλλο παιδί. "
Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι ο εκφοβισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο με αυστηρά μέτρα και προφυλάξεις. Συνήθως υπάρχει μια αλυσίδα ενδιάμεσων προσώπων που υποστηρίζουν με διάφορους τρόπους μια σειρά από συμπεριφορές που θα οδηγήσουν στον εκφοβισμό. Υπό αυτή την έννοια, είναι λάθος να μένουν εντελώς ανέγγιχτοι και ατιμώρητοι όσοι συμβάλλουν στην επιδείνωση μιας κατάστασης. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ πιθανό τα παιδιά αυτά να εντείνουν τις ενέργειές τους εναντίον των θυμάτων.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ κρίσιμο η πολιτική κάθε σχολείου να πραγματοποιεί συστηματικές δραστηριότητες, ώστε να στοχεύει στην πρόληψη της βίας και του εκφοβισμού. Τέτοιες δραστηριότητες μπορούν να προκύψουν μέσα από το σχολικό πρόγραμμα σπουδών και να χρησιμοποιηθούν από τους εκπαιδευτικούς για την προώθηση των αξιών της συνεργασίας, της δικαιοσύνης και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου η μέθοδος της τιμωρίας μπορεί να είναι αναπόφευκτη. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις όπου ένας μαθητής προέρχεται από ένα βίαιο ή/και αδιάφορο περιβάλλον, είναι δύσκολο ή αδύνατο να συμπάσχει με κάποιον άλλο που υποφέρει. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η επιβολή ποινής μπορεί να αποδειχθεί ένας τρόπος για να τεθούν σαφείς κανόνες, να βοηθηθεί το παιδί να διακρίνει μεταξύ μιας αποδεκτής και μιας μη αποδεκτής συμπεριφοράς και είναι επιβεβλημένη προκειμένου να αποκατασταθεί η τάξη στο σχολικό περιβάλλον. Ο κύριος περιορισμός των μεθόδων αυτών, ωστόσο, είναι ότι προκαλούν στα παιδιά ένα αίσθημα εκδίκησης και η αλλαγή που μπορεί να επιτευχθεί, τις περισσότερες φορές έχει βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα (Gordon, 2019; Divecha, 2020).
Κλιμακούμενα μέτρα
Μερικά από τα κλιμακούμενα μέτρα που μπορεί να λάβει το σχολείο μπορεί να είναι:
- Τιμωρία του μαθητή
- Αλλαγή της δραστηριότητας του μαθητή σε σχέση με αυτό που κάνουν τα άλλα παιδιά
- Ενημέρωση των γονέων
- Συνάντηση των εκπαιδευτικών με τους γονείς του παιδιού που ασκεί εκφοβισμό
- Ένα αρνητικό σημείωμα για το παιδί και μια έκθεση προόδου σχετικά με τη συμπεριφορά του/της
- Αποβολή από το σχολείο (αν όλα τα παραπάνω μέτρα δεν είναι αποτελεσματικά)
Χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν οι κυρώσεις
- Να εφαρμόζονται μόνο όταν άλλες προσεγγίσεις που αποσκοπούν στην ενεργοποίηση της ενσυναίσθησης του μαθητή είναι αναποτελεσματικές
- Να είναι ανάλογες με την ηλικία του παιδιού
- Να έχουν πρακτική εφαρμογή ανάλογα με το συγκεκριμένο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον των μαθητών.
- Να έχουν κλιμάκωση
- Να είναι δίκαιες στην εφαρμογή τους
- Να ενημερώνονται οι μαθητές εκ των προτέρων για τις κυρώσεις που θα τους επιβληθούν αν δεν αλλάξει η συμπεριφορά τους και πρέπει να τους εξηγούμε επίσης γιατί πρέπει να γίνει αυτό
- Να εφαρμόζονται προσυμφωνημένες κυρώσεις όταν αυτό είναι εφικτό.
Μέθοδοι χωρίς τιμωρία
Οι μέθοδοι χωρίς τιμωρία στοχεύουν στον πυρήνα του εκφοβισμού με τους εξής τρόπους:
- καλλιεργώντας τις κοινωνικές δεξιότητες των μαθητών μεταξύ τους αλλά και μεταξύ ενηλίκων και μαθητών
- καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση και την συναισθηματική νοημοσύνη γενικότερα
- συμβάλλοντας στην κατανόηση των επιπτώσεων της συμπεριφοράς μας στους άλλους
- συμβάλλοντας στο σεβασμό της άποψης των άλλων
- προτείνοντας εναλλακτικούς τρόπους ανακούφισης από το άγχος που βιώνουν τα παιδιά
- καλλιεργώντας την κοινωνική και ατομική ευθύνη
- εξασφαλίζοντας την αξιοπρέπεια και την ασφάλεια των παιδιών και των ενηλίκων
Τι να διαλέξετε
Υπάρχει κάποια συμβουλή για τους εκπαιδευτικούς σχετικά με το πότε είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται μια προσέγγιση με ή χωρίς τη χρήση τιμωρίας ή να ξεκινάμε από την προσέγγιση που απευθύνεται στο παιδί που δέχεται τον εκφοβισμό ή σε εκείνο που τον ασκεί;
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μία καθολική απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Σε πραγματικές καταστάσεις η προσέγγιση που πρέπει να χρησιμοποιηθεί, εξαρτάται πάντα από διάφορους παράγοντες. Η όλη πολιτική του σχολείου και η έμφαση που δίνουν οι εκπαιδευτικοί στα μέτρα πρόληψης κατά του εκφοβισμού που ακολουθούνται /ή δεν ακολουθούνται από το σχολείο, οι αξίες και οι αρχές που έχει το κάθε σχολείο για το σεβασμό της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο βαθμός που οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να επικοινωνήσουν αποτελεσματικότερα με τους μαθητές τους και οι πληροφορίες που λαμβάνουν για το ιστορικό των μαθητών, κ.λπ. αποτελούν πολύ κρίσιμα δεδομένα που βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να αποφασίζουν κάθε φορά ποια μέθοδος είναι κατάλληλη για κάθε περίπτωση εκφοβισμού.
Μια γενική αρχή, θα πρέπει πάντα να είναι, να δοκιμάζονται πρώτα οι μη τιμωρητικές ανθρωπιστικές προσεγγίσεις, αφού μόνο αυτές μπορούν να επιφέρουν μακροχρόνιες ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο που σκέφτονται και αντιδρούν τα παιδιά.
Το ερώτημα σχετικά με το από πού να ξεκινήσουμε πρώτα- δηλαδή από τη μέθοδο Pikas (που επικεντρώνεται κυρίως στην αλλαγή της συμπεριφοράς των παιδιών που ασκούν εκφοβισμό, ή στη μέθοδο Robinson και Μaines (που επικεντρώνεται κυρίως στην ανακούφιση του πόνου του παιδιού που δέχεται εκφοβισμό), είναι κάτι που πρέπει να κρίνουν και οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται καθημερινά με αυτά τα παιδιά και έχουν την πιο εμπεριστατωμένη εικόνα για το κλίμα του σχολείου και της τάξης, καθώς και για τα προσωπικά χαρακτηριστικά των μαθητών τους.
Σε κάθε περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να προσπαθούν να παραμένουν ψύχραιμοι, να αποφεύγουν κάθε κάθε υποτιμητική έκφραση όταν απευθύνονται στα παιδιά, να δείχνουν ενδιαφέρον και να ξεκαθαρίζουν ότι θα προχωρήσουν και θα αναλάβουν δράση, καθώς ο εκφοβισμός είναι εντελώς απαράδεκτος.
Divecha, D. (2019, October 29). ‘What Are the Best Ways to Prevent Bullying in Schools?’. Greater Good Magazine. https://greatergood.berkeley.edu/article/item/what_are_the_best_ways_to_prevent_bullying_in_schools
Gordon, S. (2020, September 23). How to Discipline Bullies at School. Verywell family. https://www.verywellfamily.com/guidelines-for-disciplining-bullies-at-school-460745
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου