"Εκπαιδευτικός Κόσμος" : ορθογραφία

Τρίτη 1 Αυγούστου 2017

Προσοχή σε αυτά τα σημεία της ορθογραφίας

Είναι συχνό το φαινόμενο οι μαθητές να δυσκολεύονται στην ορθογραφία. Βέβαια, υπάρχουν κάποιες μικρές συμβουλές που βοηθούν τους μαθητές στο να γράφουν σωστά και να μην κάνουν λάθη.

· Το «ό,τι» με κόμμα σημαίνει οτιδήποτε ενώ το «ότι» σημαίνει «πως».

· Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται, όπως «ποιος», «ποια», «ποιο», «τι», «και» κ.ά., εκτός από το «ή» το διαζευκτικό, το «πού» που δηλώνει τόπο και το «πώς» που δηλώνει τρόπο. Προσέχουμε το «μια» και το «μία».

· Το «δυσ-» με «υ» σημαίνει ότι κάτι είναι δύσκολο ή βλαβερό π.χ. «δυστυχία», «δυσεύρετος» ενώ το «δισ-» με ι σημαίνει αυτό που περιέχει 2, π.χ. «διώροφος», «δίωρος».

· Γράφουμε «μ’εμένα» και όχι «με μένα».

· Η «ειδωλολατρία» και η «αεροπορία» θέλουν «ι» και όχι «ει» διότι προέρχονται από τα «ειδωλολάτρης» και «αεροπόρος».

· Ενώ το «βράδυ» γράφεται με υ και αποτελί εξαίρεση του κανόνα ότι τα ουδέτερα γράφονται με –ι, τα «βράδια» , η «βραδιά», ο «βραδινός» , «βραδιάζει» , γράφονται με –ι. Αντίθετα, ισχύουν

οι υπόλοιπες εξαιρέσεις των ουδετέρων σε –ι, δηλ. «στάχυ – στάχυα», «δάκρυ – δάκρυα» κ.ά.

· Προσέχουμε το «βάλλω» και όσες λέξεις παράγονται από αυτό, όπως «αναβάλλω», «προβάλλω», «αποβάλλω». Θέλουν 2 «λ» μόνο στην Οριστική των εξακολουθητικών χρόνων (Ενεστώτα, Παρατατικό και Εξακ. Μέλλοντα). Σε όλους τους άλλους χρόνους και εγκλίσεις, καθώς και στα παράγωγα ουσιαστικά γράφονται με 1 «λ», π.χ. «ανέβαλα», «να προβάλω», «αναβολή», «καταβολή».

· Τους αριθμούς από το 1 έως το 20 τους γράφουμε με μια λέξη, π.χ. έντεκα, δώδεκα, δεκαπέντε, αλλά τους αριθμοούς από το 21 και πάνω με δύο λέξεις, π.χ. είκοσι έξι, σαράντα επτά.

· Προσέχουμε τις λέξεις «εννιά», «εννιακόσια» και «εννιακοσιοστός» πγράφονται με 2 ν. Όμως οι λέξεις «ενενήντα», «ένατος» και «ενενηκοστός» γράφονται με 1 ν.

· Λέμε «τρία παιδιά» αλλά «τρεις κοπέλες». «Τριάμισι λεπτά» αλλά «τρεισήμισι» μέρες.

· Λέμε σωστά «στο πλαίσιο» και όχι «στα πλαίσια».

· Υπάρχουν θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε «-ος» (αρχαιοκατάληκτα) και δεν πρέπει να τα μπερδεύουμε με τα αρσενικά, π.χ. η «οδός», η «μέθοδος» και η «ψήφος».

· Λέμε «όροφος», αλλά «διώροφος», «τριώροφος» κτλ., δηλαδή το «ο» γίνεται «ω». Το ίδιο με το «όνομα» και το «επώνυμο».

· Η οριστική έγκλιση παίρνει εσωτερική αύξηση στους ιστορικούς χρόνους, π.χ. «καταλαμβάνω» -> «κατέλαβα». Η προστακτική έγκλιση δεν παίρνει αύξηση, π.χ. Επανάλαβε!

· Τα επιρρήματα δεν κλίνονται, άρα οι λέξεις «ανεξαρτήτως» και «επικεφαλής» δεν κλίνονται.

· Το «κατ΄ αρχάς» και το «κατ΄ αρχήν» δε σημαίνουν το ίδιο. έχουν την ίδια σημασία. Το πρώτο έχει την έννοια του «αρχικά» ή «κατά πρώτον», ενώ το «κατ΄ αρχήν» σημαίνει «στα βασικά σημεία» .

· Η λέξη «μέσα» μπορεί να μετατραπεί σε «μες», όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από «σ».

· Όσες λέξεις έχουν ως δεύτερο συνθετικό το «νους» θέλουν «οι», όπως «μετάνοια» (μετά + νους), πρόνοια (προ + νους).

· Το ρήμα «πληροί» π.χ. «Πληροί τις πρϋποθέσεις.» γράφεται με «οι» και όχι με «ει».