School Bullying Management Course No1

Πηγή: Πρόληψη εκφοβισμού - KMOP Education Hub

The European Family Lab L.I.N.K. programme is your virtual gateway to deepen your knowledge to better support families and children in your community.

What does L.I.N.K. stand for?

L.I.N.K. (Learning and Innovating through New Knowledge) is an educational e-learning programme which focuses on key social challenges of our times. L.I.N.K.'s educational tools and courses are based on the values of human rights, non-discrimination, gender equality, social inclusion, respect for diversity and intergenerational solidarity and are designed for contributing to addressing important challenges that modern societies face.

Πρόληψη εκφοβισμού

Ομάδα: Ολόκληρο το σχολείο

Στόχος: Να αποφευχθούν ή να μειωθούν τα περιστατικά εκφοβισμού μέσα από την ανάπτυξη υγιών σχέσεων μεταξύ όλων των ομάδων στο εκπαιδευτικό πλαίσιο.

Οικοσυστημικές - Ολιστικές στρατηγικές στο σχολείο και στην τάξη

Τι μπορείτε να κάνετε ως δάσκαλοι/εκπαιδευτικοί

Να ενημερωθείτε για το τι είναι εκφοβισμός.
Να μάθετε να αναγνωρίζετε τα σημάδια που οδηγούν σε εκφοβισμό. (Αυτό γίνεται προσπαθώντας να είστε συντονισμένοι με τα παιδιά μέσα στην τάξη και δίνοντας προσοχή στο τι συμβαίνει έξω από την τάξη.)
Να μάθετε για τα χαρακτηριστικά του εκφοβισμού, να συνειδητοποιείτε τη δυναμική που προκαλεί το φαινόμενο στο σχολικό περιβάλλον και να είστε σε θέση να αναγνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια μεταξύ των μαθητών. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την πρόληψη του εκφοβισμού.
Να γνωρίζετε ποιες προτεραιότητες πρέπει να θέσετε όταν συμβαίνει ένα περιστατικό εκφοβισμού στο σχολείο.
Να μάθετε τι πρέπει να κάνετε σχετικά με τα προσωπικά ενδιαφέροντα των μαθητών, τα χόμπι τους και τις ιδιαίτερες ικανότητές τους. (Αυτό σας βοηθάει να δημιουργείτε ένα δίχτυ ασφαλείας, ώστε σε περίπτωση που δεν τα πάνε τόσο καλά με τα μαθήματα να τους επαινείτε για κάτι άλλο που κάνουν καλά).
Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, να φροντίσετε να επισημαίνετε καταστάσεις που εμπνέουν:
Ενσυναίσθηση
Αλληλεγγύη και όρια
Συνεργασία
Ευγένεια
Σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα
Προσωπική και κοινωνική ευθύνη
Σεβασμό στη διαφορετικότητα και σε κάθε άλλο προσωπικό χαρακτηριστικό που μπορεί να έχουν οι μαθητές.
Διακριτικότητα, ώστε ποτέ να μην εκθέτετε ευάλωτους μαθητές.
Υπομονή, διότι η σωστή καθοδήγηση απαιτεί χρόνο.
Προνοητικότητα: Όταν εργάζεσθε με ομάδες, βεβαιωθείτε ότι οι πιο ευάλωτοι μαθητές είναι επίσης χρήσιμα μέλη της ομάδας.
Να επιλέγετε δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία των παιδιών.
Να ιεραρχείτε δραστηριότητες ώστε να προηγούνται οι πιο εύκολες.
Να τηρείτε τις υποσχέσεις σας προς τους μαθητές.
Εκτός από τα παραπάνω, να προσπαθείτε να βρίσκετε ευκαιρίες έτσι ώστε να τονίζονται χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των μαθητών που δεν έχουν σχέση με την εμφάνισή τους. Επιλέξτε μοτίβα συμπεριφοράς από διάφορες πηγές, π.χ. διαδίκτυο, ιστορίες, βιβλία, σχολικές εκδηλώσεις κ.ά. (Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύουμε την προσωπικότητα επισκιάζοντας την εμφάνιση).
Βρείτε ευκαιρίες να μιλήσετε για την υγιεινή διατροφή και τα οφέλη της σωματικής άσκησης για τον εγκέφαλο και για το σώμα.
Διεξάγετε ομαδικές συζητήσεις σχετικά με την εμφάνιση, την διατροφή, και τις διατροφικές διαταραχές.
Ενθαρρύνετε τους γονείς να συνεργαστούν μαζί σας.
Βοηθήστε τους ήσυχους και ευάλωτους μαθητές να ενισχύσουν τις φιλίες τους μέσα στο σχολείο. (Δεν αρκεί να τους το πείτε απλώς. Συχνά, χρειάζεται μια μικρή παρέμβαση. Δηλαδή, αφού μιλήσουμε μαζί τους για τις προτιμήσεις τους σχετικά με την κοινωνικοποίηση με άλλα παιδιά στο σχολείο, θα μπορούσαμε ενδεχομένως να οργανώσουμε -αν χρειαστεί- μια μικρή συνάντηση με όλους, για να μιλήσουμε λίγο και μετά και να δεσμευτούμε στην παρακολούθηση της προόδου αυτής της παρέμβασης).

Άλλες ιδέες που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στην τάξη σας, αξιοποιώντας κάθε πιθανή ευκαιρία, είναι οι εξής:

Ξεκινήστε συζητήσεις σχετικά με την ατομικότητα:

Μπορείτε να εμπνεύσετε τους μαθητές, μεταφέροντας μηνύματα όπως:

"Θέλω να είμαι ο εαυτός μου και μπορώ να το καταφέρω”, "Δεν φοβάμαι να πω πώς νιώθω”
Αναλάβετε την πρωτοβουλία μιας συζήτησης για την φιλία στην τάξη:
"Καλός φίλος είναι αυτός/η που…"
Να είστε προσεκτικοί για να ακούσετε αν οι μαθητές σας αναφέρουν κάτι συναφές με την ακόλουθη πρόταση:
"Μπορώ να είμαι ο εαυτός μου με τους φίλους μου"
Μιλήστε στους μαθητές σας για το τι ενώνει και τι καταστρέφει τις φιλίες.
(Τους αρέσει αυτή η συζήτηση. Αδράξτε την ευκαιρία να συζητήσετε για το πόσο ωραία νιώθουμε με ανθρώπους που μας αποδέχονται όπως είμαστε.)
Βοηθήστε τους να κάνουν πράξη αυτό που χρειάζονται, αλλά μην τα παρατάτε αν δεν τα καταφέρνουν.
Βοηθήστε τα να κατανοήσουν τη σημασία κάθε προσπάθειας που καταβάλλουν για την ανακάλυψη και αξιοποίηση μοναδικών ταλέντων και δεξιοτήτων που μπορεί να έχουν (π.χ. ένα νέο χόμπι, έναρξη ενός νέου αθλήματος κ.λπ.)

Προσπαθήστε να ενισχύσετε την ανθεκτικότητα των μαθητών σας:

Καλλιεργώντας μια συνεχή υποστηρικτική σχέση μαζί τους.
Βοηθώντας τους να κάνουν φίλους και να αισθάνονται ότι αξίζουν στην τάξη.
Ενθαρρύνοντάς τους και ενισχύοντας την συνεργασία και την αλληλεγγύη.
Συζητώντας μαζί τους πώς "το να είσαι αληθινός φίλος φέρνει ακόμα περισσότερους φίλους".
Βοηθώντας τους να επιλύουν προβλήματα και να μαθαίνουν πώς να συνεργάζονται ομαδικά, ακόμη και μέσα από διαφωνίες και αντιπαραθέσεις.

Η σημασία της αυτοεκτίμησης

Ένα από τα βασικά μέτρα πρόληψης που μπορούν να λάβουν οι εκπαιδευτικοί προκειμένου να βοηθήσουν τους μαθητές να στηρίξουν τον εαυτό τους και τα άλλα παιδιά όταν εκδηλώνεται εκφοβισμός, είναι να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν την αυτοεκτίμηση και ανθεκτικότητα (Kraft & Falken, 2020).

Γνωρίζοντας καλύτερα τους μαθητές σας, γίνεται ευκολότερο να αναγνωρίσετε τα σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης που μπορεί να έχουν κάποιοι από αυτούς (Cohen et al., 2009).

Οι μαθητές με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να μεταδώσουν στους άλλους το μήνυμα ότι είναι ευάλωτοι με διάφορους τρόπους. Τέτοια μηνύματα είναι συχνά:

Να είναι νευρικοί, ανήσυχοι, εξαρτημένοι, και να αναζητούν την έγκριση των άλλων
Να κάνουν αστεία που στρέφονται εναντίον του εαυτού τους (αυτοσαρκασμός)
Να δείχνουν με τη γλώσσα του σώματός τους ότι συμπεριφέρονται ως χαμένοι
Να αποφεύγουν κάθε σχόλιο για τον εαυτό τους, είτε αρνητικό είτε θετικό
Να αποφεύγουν να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες. Δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να αναλάβουν ένα έργο μικρής δυσκολίας ή τα παρατάνε στο πρώτο εμπόδιο που συναντούν.
Να απομονώνονται, αφού αισθάνονται ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της συναναστροφής τους με τους άλλους.
Να ασκούν κριτική στον εαυτό τους. Ένα παιδί που εκφράζεται αρνητικά για την εμφάνιση, την ευφυΐα ή την προσωπικότητά του, μπορεί να αναζητά συνεχώς επιβεβαίωση από τους άλλους με έμμεσο τρόπο.
Να εκφοβίζει άλλα παιδιά. Πολύ συχνά πίσω από την εμφάνιση ενός ατρόμητου δυνατού ατόμου που εκφοβίζει τους άλλους, κρύβεται ένα ανασφαλές και φοβισμένο παιδί που συμπεριφέρεται έτσι για να κρύψει τις δικές του ανασφάλειες.

Μερικές επιπρόσθετες πρακτικές πρόληψης για το σχολείο είναι οι εξής:

Χαρτογράφηση του σχολείου:

Δώστε στους μαθητές σας έναν χάρτη των χώρων του σχολείου, ζητώντας τους να παρακολουθούν όλα εκείνα τα σημεία στα οποία αισθάνονται ανασφάλεια/ ή γνωρίζουν ότι υπάρχει εκφοβισμός.

Μπορείτε να κάνετε αυτή την δραστηριότητα ανώνυμα.

Το γραμματοκιβώτιο του εκπαιδευτικού:

Ζητήστε από τους μαθητές να μοιραστούν μαζί σας κάτι που θέλουν να γνωρίζετε, αφήνοντάς τους να ρίξουν σε ένα κουτί (διαθέσιμο για το σκοπό αυτό) ένα γραπτό μήνυμα. Τα μηνύματα αυτά μπορούν να είναι ανώνυμα, αν το το συμφωνήσετε μαζί τους.

Ερευνήστε:

Ψάξτε στο διαδίκτυο ή φτιάξτε μια λίστα με συμπεριφορές εκφοβισμού και στη συνέχεια ζητήστε από τους μαθητές να σημειώσουν σε διαμορφωμένα κουτάκια, ανάλογα με την περίπτωση (π.χ. "Με αποκάλεσαν με ονόματα..../με έσπρωξε από τις σκάλες : Ποτέ/μια φορά/περισσότερες από μια φορές...κ.τ.λ.) Μπορείτε να αποφασίσετε σχετικά με το περιεχόμενο και το είδος της γλώσσας που θα χρησιμοποιηθεί ανάλογα με την ηλικία των παιδιών.

Αναφορές και Βιβλιογραφία

Kraft, M. A. & Falken, G. T. (2020). Why School Climate Matters for Teachers and Students. National Association of State Boards of Education, 20(2), 33 – 35. https://nasbe.nyc3.digitaloceanspaces.com/2020/05/Kraft-Falken_May-2020-Standard.pdf

Cohen, J., Mccabe, E. M., Michelli, N. M. & Pickeral, T. (2009). School Climate: Research, Policy, Practice, and Teacher Education. Teachers College Record, 111(1), 180-213. https://doi.org/10.1177/016146810911100108

Βοηθώντας τους μαθητές να αναπτύξουν αυτοπεποίθηση

Σύμφωνα με το APA Dictionary of Psychology :

Η διεκδικητικότητα είναι ένα προσαρμοστικό στυλ επικοινωνίας στο οποίο τα άτομα εκφράζουν άμεσα τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, διατηρώντας παράλληλα το σεβασμό προς τους άλλους. Η έλλειψη διεκδικητικότητας μπορεί να συμβάλει στην κατάθλιψη και το άγχος, ενώ οι δυσπροσαρμοστικές προσεγγίσεις στη διεκδικητικότητα μπορεί να εκδηλωθούν ως επιθετικότητα.

"Ένα άτομο που είναι διεκδικητικό επικοινωνεί με σαφήνεια τις επιθυμίες του και θέτει όρια, αλλά δεν απαιτεί από τους άλλους ανθρώπους ή δεν ξεσπάει αν τα αιτήματά του δεν ικανοποιηθούν. Η ικανότητα να είναι διεκδικητικός επιτρέπει σε κάποιον να ανοίγεται σε άλλους ανθρώπους και να υπερασπίζεται τον εαυτό του ή τους άλλους με μη επιθετικό τρόπο. Μπορεί επίσης να τους προστατεύσει από εκφοβιστές και άλλους κοινωνικούς θύτες."

Πηγή: Psychology Today. (2022, August 25). Why Assertiveness Is Important. Retrieved August 25, 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/basics/assertiveness#how-to-be-assertive

Οι άνθρωποι που είναι πιο παθητικοί θα συμμορφωθούν με τις επιθυμίες και τους πόθους των άλλων για να τους ευχαριστήσουν. Αφήνουν τους άλλους να ηγούνται και να παίρνουν τις περισσότερες αποφάσεις. Έχουν την τάση να μην έχουν αυτοπεποίθηση και συχνά υποτιμούν και μειώνουν τον εαυτό τους. Ως αποτέλεσμα, δεν υπερασπίζονται τον εαυτό τους και μπορεί να χάσουν από τα μάτια τους τους δικούς τους στόχους.

Πηγή: Psychology Today. (2022, August 25). What’s the difference between assertiveness and passiveness?. Retrieved August 25, 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/basics/assertiveness#how-to-be-assertive

Η επιθετική συμπεριφορά μπορεί να περιλαμβάνει την χρήση προσβλητικής γλώσσας, δηλώσεων αντί ερωτήσεων, και είτε το άτομο να αγνοεί είτε να προσπαθεί να ταπεινώσει το άλλο άτομο ώστε να υποκύψει. Οι επιθετικοί άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να κερδίζουν με κάθε κόστος, το οποίο πολλές φορές τους οδηγεί να έχουν πιεστική συμπεριφορά και να ασκούν εκφοβισμό. Μπορεί να φαίνονται ανώτεροι, φοβιστικοί, ακόμη και σωματικά απειλητικοί.

Πηγή: Psychology Today. (2022, August 25). What’s the difference between assertiveness and aggression?. Retrieved August 25, 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/basics/assertiveness#how-to-be-assertive

Η διεκδικητικότητα είναι μια βασική ικανότητα που πρέπει να αναπτύξουν τα θυματοποιημένα παιδιά (ιδίως τα παθητικά).

Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να βοηθήσουν τους μαθητές τους να αναπτύξουν τη δεξιότητα της διεκδικητικότητας όταν έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολες καταστάσεις;

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές τους να επιλύουν συγκρούσεις ή να διατυπώνουν ένα αίτημα με σεβασμό και αποτελεσματικότητα, εκπαιδεύοντάς τους στην τεχνική D-E-A-R-M-A-N.

Η τεχνική D-E-A-R-M-A-N είναι μια τεχνική συνομιλίας 7 βημάτων που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από την θεραπεύτρια Διαλεκτικής Συμπεριφοράς Dr. Marsha Linehan την δεκαετία του 1990.

Διαβάστε περισσότερα: https://www.skillsyouneed.com/rhubarb/conversation-tips-get-what-you-want.html

Το “DEAR MAN” είναι ένα ακρώνυμο, με το κάθε γράμμα να αντιπροσωπεύει μια ικανότητα.

Ενδιαφέρον Υλικό:

Δείτε το βίντεο "DEAR MAN DBT Skill – The Most Effective Way to Make a Request" από το Sunrise Residential Treatment Center (Jul 31, 2018) για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την διαδικασία.

American Psychological Association.(n.d.) Assertiveness. In APA dictinary of psychology. Retrieved August 25, 2022, from https://dictionary.apa.org/assertiveness

Psychology Today. (2022, August 25). What’s the difference between assertiveness and aggression?. Retrieved August 25, 2022, from https://www.psychologytoday.com/us/basics/assertiveness#how-to-be-assertive